សម្ពាធនៃការសិក្សា គឺជាភាពតានតឹងអារម្មណ៍មិនស្រណុកចិត្ត និងអារម្មណ៍មិនល្អជាច្រើនទៀត ដែលបណ្ដាលមកពីសម្ពាធគ្រួសារ សាលារៀន និងសង្គម នៅអំឡុងពេលរៀនសូត្រ។ នៅវ័យក្មេងខ្ចី កុមារសម័យទំនើប ត្រូវបានគ្រូបង្រៀន សាលារៀន និងគ្រួសារ ជំរុញឱ្យផ្ដោតទៅលើការសិក្សា ដើម្បីទទួលបានលទ្ធផលល្អ, ត្បិតការប្រឹងប្រែងគឺជារឿងល្អ ប៉ុន្តែការប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រខ្លាំងពេក និងការរំពឹងខ្ពស់ពីសំណាក់អ្នកអាណាព្យាបាល និងសង្គម អាចបង្កជាបញ្ហាសម្រាប់ផ្លួវចិត្ត និងសុខុមាលភាពកុមារ។
លោក ហឿ សេធុល ប្រធានសមាគមអ្នកប្រឹក្សា និងអ្នកចិត្តសាស្រ្តកម្ពុជា និងជាស្ថាបនិកសេវាប្រឹក្សាយោបល់ និងអប់រំផ្លូវចិត្ត (KCPS) លើកឡើងថា សម្ពាធនៃការសិក្សា អាចបង្កជាផលវិបាកជាច្រើនសម្រាប់កុមារ, ជាពិសេស គឺបញ្ហាសុខភាពផ្លូវកាយ ផ្លូវអារម្មណ៍ អាកប្បកិរិយា។ លោកបញ្ជាក់ថា បញ្ហាចម្បងទាំងបីនេះ អាចនាំឱ្យកុមារប្រឈមនឹងវិបត្តិខ្សោយការចងចាំ និងការភ្លេចភ្លាំង លែងចង់ញ៉ាំអាហារ គេងមិនលក់ បដិសេធសង្គមខាងក្រៅ ឈឺក្បាល និងមួរម៉ៅ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេឈានដល់ការថប់បារម្ភ បាក់ទឹកចិត្ត និងខ្សោះថាមពលក្នុងខ្លួន (Burn Out) ជាដើម, ហើយអាការៈទាំងនេះ នឹងធ្វើសុខភាពកុមារចុះខ្សោយ ព្រមទាំងប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការសិក្សាផងដែរ។
បើតាមអ្នកជំនាញរូបនេះ មានមូលហេតុសំខាន់ៗចំនួន ៣ ដែលធ្វើឱ្យកុមារ និងក្មេងជំទង់ទទួលរងនូវសម្ពាធនៅអំឡុងពេលលសិក្សា ដែលក្នុងនោះរួមមាន, ១. ការរំពឹងខ្ពស់ពេក ឬបណ្ដែតបណ្ដោយជ្រុលពេកពីសំណាក់គ្រួសារ, ២. បរិយាកាសសាលាមិនអំណោយផល ដោយសារនៅសាលាដែលកុមាររៀន មានការមាក់ងាយ រើសអើង ឬឈានដល់ការប្រើអំពើហិង្សារជាដើម និង ៣. កម្មវិធីសិក្សាសាលាផ្ដោតលើការបណ្ដុះពុទ្ធិ ឬចំណេះដឹង (ភាសា វិទ្យាសាស្ត្រ និងលេខនព្វន្ត) ខ្លាំងពេក រហូតមិនបានផ្ដោតលើការបណ្ដុះបណ្ដាលផ្នែកកីឡា សិល្បៈ និងសិក្សាសង្គម ដែលធាតុស្នូលសំខាន់ សម្រាប់ការលូតលាស់បញ្ញាផ្នែកអារម្មណ៍ និងស្មារតីកុមារ។
ក្នុងលក្ខណៈដែលកុមារកំពុងមានបញ្ហារងសម្ពាធពីការសិក្សា លោក សេធុល បានលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកអាណាព្យាបាលទៅជួបជាមួយអ្នកជំនាញផ្លូវចិត្ត ជាពិសេស អ្នកឯកទេស ដែលមានការយល់ដឹងអំពីការចិញ្ចឹមបីបាច់កុមារ។ លោកបន្តថា ការជ្រើសរើសសាលារៀនក៏សំខាន់ផងដែរ ដូច្នេះ អ្នកអាណាព្យាបាល គួរជ្រើសរើសសាលាដែលមានកម្មវិធីសិក្សា គាំទ្រដល់ផ្លូវចិត្តកុមារ។
លោក សេធុល បានបញ្ជាក់ថា ដើម្បីការពារកុមារ មិនឱ្យធ្លាក់ទៅក្នុងសម្ពាធនៃការសិក្សា ម្ដាយឪពុកពិតជាមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងកិច្ចការនេះ ខណៈបច្ចុប្បន្នឪពុកម្ដាយខ្មែរភាគច្រើន មានការរំពឹងខ្ពស់ទៅលើកូន។ អ្នកជំនាញរូបនេះលើកឡើងថា ម្ដាយឪពុកគួរតែកុំប្រើការរំពឹងទុករបស់ខ្លួន ទៅវាស់វែងសមត្ថភាពរបស់កូន។ លើសពីនេះ ម្ដាយឪពុក ត្រូវដើរតួជាអ្នកលើកទឹកចិត្ត ជាជាងដាក់សម្ពាធ ឬចង់បានលទ្ធផលបែបនេះ បែបនោះពីកូន។
“ការលើកទឹកចិត្តជំរុញឱ្យមនុស្សមានការប្រឹងប្រែង ប៉ុន្តែការស្ដីបន្ទោសមិនអាចធ្វើឱ្យមនុស្សមានការប្រឹងប្រែងនោះទេ ភាគច្រើន គឺធ្វើឱ្យមនុស្សមានភាពតានតឹង…”
សម្រាប់ការចិញ្ចឹមកូនក្នុងសម័យទំនើប ឪពុកម្ដាយគ្រប់គ្នា ត្រូវមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះការចិញ្ចឹមបីបាច់ខ្ពស់, ដូច្នេះបើសិនជាដឹងថា ខ្លួនឯង មានចំណុចខ្វះខាតកន្លែងណាមួយ គួរតែស្វែងរកអ្នកជំនាញ ក្នុងការផ្ដល់ចំណេះដឹងនេះ ព្រមទាំងបន្តសិក្សាអំពីវិធីសាស្ត្រចិញ្ចឹមកូនជាប្រចាំ។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ហឿ សេធុល។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅប្រទេសកម្ពុជា អត្រាអ្នកធ្វើអត្តឃាត ក្នុងចំណោមកុមារ ក្មេងជំទង់ និងយុវជន គឺមានអត្រាមួយខ្ពស់គួរឱ្យកត់សម្គាល់។ បើយោងតាមរបាយការណ៍ អង្គការយូនីសេហ្វ បានបង្ហាញថា ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ មានមនុស្សវ័យក្មេងកម្ពុជា បានធ្វើអត្តឃាត ដោយសារជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត និងថប់បារម្ភមានយ៉ាងហោចណាស់ ៨៧៣នាក់ ដែលពួកគេទាំងនោះភាគច្រើនមានអាយុចន្លោះពី ១៥ ទៅ ១៩ឆ្នាំ៕